Катта ҳажмли ва оғир вазнли юкларни автомобиль транспортида ташишда ҳаракат хавфсизлигини таъминлаш Қоидалари (ЎзР ВМ 26.12.2011 й. 342-сон қарорига 2-илова)
Данная функция доступно только для клиентов (пользователей)
Полный текст документа доступен в платной версии. По вопросам звоните на короткий номер 1172
Вазирлар Ма ҳ камасининг
2011 йил 26 декабрдаги
Катта ҳ ажмли ва о ғ ир вазнли юкларни
автомобиль транспортида ташишда
ҳ аракат хавфсизлигини таъминлаш
I. УМУМИЙ Қ ОИДАЛАР
1. Мазкур Қ оидалар Ўзбекистон Республикасининг » Автомобиль йўллари тўғрисида » ва » Йўл ҳаракати хавфсизлиги тўғрисида «ги қ онунларига мувофи қ Ўзбекистон Республикаси ҳ удудида, мулкчилик шаклидан қ атъи назар, умумий фойдаланишдаги автомобиль йўлларида катта ҳ ажмли ва о ғ ир вазнли юкларни автомобиль транспортида ташишда ҳ аракат хавфсизлигини таъминлаш ҳ амда уни мувофи қ лаштириш тартибини белгилайди.
2. Ушбу Қ оидаларда қ уйидаги атамалар ва тушунчалар қ ўлланилади:
автопоезд — тиркама (тиркамалар) уланган механик транспорт воситаси;
катта ҳ ажмли юк — ўлчамлари (баландлиги, кенглиги ёки узунлиги)нинг бирорта кўрсаткичи уларни Ўзбекистон Республикаси ҳ удудидаги автомобиль йўлларида ташишда мазкур Қ оидаларда баён этилган меъёрий ўлчамлардан катта бўлган юк;
катта ҳ ажмли транспорт воситаси — юкланган ёки юксиз ҳ олда ўлчамлари (баландлиги, кенглиги ёки узунлиги)нинг бирорта кўрсаткичи уларнинг Ўзбекистон Республикаси ҳ удудидаги автомобиль йўлларида ҳ аракатланиши учун мазкур Қ оидаларда баён этилган меъёрий ўлчамлардан катта бўлган транспорт воситаси;
кузатувчи махсус автомобиль — ташиш йўналишида ҳ аракат хавфсизлигини таъминлаш, йўл-транспорт ҳ одисаларининг олдини олиш ма қ садида (белгиланган тартибда тўлов асосида) юкли автомобилни кузатиб борувчи Давлат йўл ҳ аракати хавфсизлиги хизматининг патруль автомобили;
ма ҳ аллий ташувчи — қ онунчилик асосида ўзи эгалик қ иладиган автотранспортда юкларни ташишни амалга оширадиган Ўзбекистон Республикасининг юридик ёки жисмоний шахси;
махсус автоматлаштирилган ўлчаш воситаси — метрологик текширишдан ўтган, фото ва видео суратга олувчи, автоматик режимда ишловчи, автотранспорт воситаларининг тури, русуми, рўйхатдан ўтган давлат ра қ ами белгисини, вазн ва (ёки) габарит параметрларини қ айд этувчи сертификацияланган махсус назорат-ўлчаш техник ускунаси;
махсус рухсатнома — Ўзбекистон Республикаси ҳ удудида келишилган ани қ йўналиш бўйича катта ҳ ажмли ва о ғ ир вазнли юкларни ташишга ҳ у қ у қ берувчи ҳ ужжат. Махсус рухсатнома автомобиль йўлига амалдаги қ онунчиликда белгиланган тартибда эгалик қ илувчи юридик шахс томонидан бир мартали ёки кўп мартали ташув учун берилади;
о ғ ир вазнли юк — вазни уларни Ўзбекистон Республикаси ҳ удудидаги автомобиль йўлларида ташишда транспорт воситасининг ғ илдирак ў қ ига тушадиган о ғ ирлиги мазкур Қ оидаларда баён этилган меъёрий ми қ дорлардан орти қ бўлган юк;
ташишга рухсат берувчи ташкилот — катта ҳ ажмли ва о ғ ир вазнли юклар билан автотранспорт воситасида умумий фойдаланишдаги автомобиль йўлларида ҳ аракатланишга рухсат берувчи ва ҳ аракатланиш йўналишини белгиловчи, йўлларга эгалик қ илувчи юридик шахс;
ташишни келишувчи ташкилот — катта ҳ ажмли ва о ғ ир вазнли юкларни ташиш йўналишидаги автомобиль йўлларига, сунъий иншоотларга ёки ало қ а йўллари (кўприклар, йўл ўтказгичлар, темир йўл кесишмалари ва бош қ алар)га эгалик қ иладиган ёки улар балансида бўлган юридик шахс, шунингдек ҳ аракат хавфсизлигини таъминлашга масъул бўлган Давлат йўл ҳ аракати хавфсизлиги хизмати;
юк ташиш — транспорт воситаларининг юк билан ҳ аракатланиши;
юкларни автотранспортда хал қ аро ташиш — юкларни Ўзбекистон Республикасидан таш қ арига ёки таш қ аридан мамлакат ҳ удудига ташиш, шунингдек мамлакат ҳ удудидан транзит ташиш;
юкларни автотранспортда ма ҳ аллий ташиш — юкларни Ўзбекистон Республикасининг давлат чегараларидан чи қ маган ҳ олда ташиш;
ҳ имоя қ илувчи автомобиль — катта ҳ ажмли ва о ғ ир вазнли юкни транспорт воситасида ташишни кузатиб бориш ва хавфсизлигини таъминлаш учун юкни ташувчи ёки жўнатувчи томонидан ажратилган автомобиль;
чет эл ташувчиси — қ онунчилик асосида ўзи эгалик қ иладиган автотранспортда юкларни ташишни амалга оширадиган хорижий юридик ёки жисмоний шахс.
3. Мазкур Қ оидалар катта ҳ ажмли ва о ғ ир вазнли юкларни ташишда фойдаланиладиган транспорт воситаларининг техник ҳ олати, жи ҳ озланиши ва қ ўшимча жи ҳ озлари ҳ амда уларнинг ҳ аракатланишида хавфсизликни таъминлаш бўйича асосий талабларни белгилайди.
4. Мазкур Қ оидалар ҳ ажмлари ва о ғ ирлик хусусиятлари бўйича амалдаги давлат стандартларида кўрсатилган меъёрлардан ю қ ори бўлган ва йўл ҳ аракати қ оидаларида белгиланган ўлчамлардан катта бўлган транспорт воситаларида юк ташишни тартибга солади.
5. Ушбу қ оидаларга 1 ва 2-иловаларда кўрсатилган ўлчамларнинг бирортасидан ю қ ори ўлчами билан фар қ қ иладиган транспорт воситаси (юк билан ёки юксиз) катта хажмли ҳ исобланади.
Автотранспорт воситасининг габарит ўлчамлари ҳ а қ и қ ий кўрсаткичлари чизи қ ли-ўлчаш асбоби ёрдамида, тўли қ масса ва ў ққ а тушадиган о ғ ирлиги эса тур ғ ун ёки кўчма турдаги автомобиль тарозилари ёрдамида ёхуд махсус автоматлаштирилган ўлчаш воситалари ор қ али ҳ аракатланиши пайтида ани қ ланади.
Чизи қ ли-ўлчаш асбоби, шу жумладан, махсус автоматлаштирилган ўлчаш воситалари ва автомобиль тарозилари соз ҳ олатда бўлиши ва сертификатларга ва (ёки) метрологик текшириш ўтказилганлиги тў ғ рисидаги давлат там ғ асига эга бўлиши керак.
Автотранспорт воситаларининг габарит ва вазн параметрларини ани қ лашда ўлчаш асбобининг икки фоизли фар қ билан ишлашига йўл қ ўйилади ва у юк ташувчи фойдасига тал қ ин қ илинади.
Агар ташиладиган юкнинг габарит ўлчамлари ва (ёки) унинг вазни белгиланган кўрсаткичлардан ўта ю қ ори бўлганлиги ёхуд автомобиль тарозилари, махсус автоматлаштирилган ўлчаш воситаларининг йў қ лиги (носозлиги) сабабли Ўзбекистон Республикаси Давлат чегараси ор қ али ўтказиш пунктларида автотранспорт воситасининг умумий массасини ва ў қ ларга тушадиган о ғ ирлигини ани қ лашнинг имкони бўлмаганда, зарур бўлган параметрлар товар-транспорт ҳ ужжатларида кўрсатилган маълумотлар асосида ани қ ланиши мумкин .
7. Катта ҳ ажмли ва о ғ ир вазнли юкларни автомобиль транспортида ташиш, уларни бир неча қ исмларга бўлиш ва бош қ а транспорт воситаси билан ташиш имкони ёки ма қ садга мувофи қ бўлмаган ҳ олдагина амалга оширилади.
Транспорт турини танлаш катта ҳ ажмли ёки о ғ ир вазнли ускуна ёки ма ҳ сулотни тайёрлаш учун лойи ҳ а ҳ ужжатларини ишлаб чи қ иш бос қ ичида амалга оширилади. Ҳ исоб-китобларда автомобиль йўллари, сунъий иншоотлар, темир йўл кесишмалари ва йўл ҳ аракати хавфсизлигини таъминлаш чора-тадбирлари билан бо ғ ли қ бўлган сарф-харажатлар ҳ исобга олинади.
8. Йўл ҳ аракати қ оидалари ва мазкур Қ оидалар талабларини бажармаслик натижасида йўл ва сунъий иншоотларга зарар етказилса, юк ташишни амалга ошираётган юридик ёки жисмоний шахс ва транспорт воситасининг ҳ айдовчиси амалдаги қ онунчилик бўйича жавобгарликка тортиладилар.
II. МАХСУС РУХСАТНОМАЛАРНИ БЕРИШ
ВА Ҳ АРАКАТЛАНИШ ЙЎНАЛИШИНИ
9. Юк ташувчи ёки юк жўнатувчи жисмоний ёки юридик шахс (ёки уларнинг вакиллари) махсус рухсатнома ва йўналиш чизмасини олиш учун йўлга эгалик қ илувчи юридик шахсларга ташувни амалга оширишдан камида 10 кун олдин транспорт воситасининг русуми, тури, давлат ра қ ами белгилари ва юкнинг ўлчамлари, ҳ айдовчи ва юк ташишга масъул бўлган ходимларнинг исми, фамилияси, отасининг исми кўрсатилган ёзма хат билан мурожаат этишлари зарур.
10. Амалдаги меъёрий ҳ ужжатлардаги талабларга мувофи қ йўлга эгалик қ илувчи юридик шахслар томонидан юк ташишга махсус рухсатнома ва ҳ аракатланиш йўналиши ани қ белгиланган йўналиш чизмаси берилади. Юк ташувчи ёки юк жўнатувчи жисмоний ёки юридик шахс (ёки уларнинг вакиллари) йўналиш чизмасини Давлат йўл ҳ аракати хавфсизлиги хизмати органлари билан ( 15 ва 16-бандларга асосан) белгиланган тартибда келишади, сўнгра йўналиш чизмаси ва рухсатномадан бир нусха қ олдиради.
Рухсатнома бир марта юк ташиш учун берилади. Бир хил турдаги юкларни белгиланган қ атнов бўйича ташишда маълум ми қ дордаги юкларга ёки йўлга эгалик қ илувчи юридик шахслар томонидан белгиланган муддатга рухсатномалар берилиши мумкин (бу ҳ олда ташилаётган юк ҳ ажми, ани қ бир объектнинг қ урилиш муддати ва бош қ алар ҳ исобга олинади).
Мазкур Қ оидалар талабларига мувофи қ ҳ аракатланиш йўналиши келишиб олиниши керак бўлган ташкилотларнинг ани қ рўйхати рухсатномани берувчи йўлга эгалик қ илувчи юридик шахслар томонидан кўрсатилади.
11. Юк ташишнинг ҳ аракат йўналишини келишиб олиш автомобиль йўлларига эгалик қ илувчи юридик шахслар билан биргаликда амалга оширилади.
12. Юк ташиш йўналиши бир ёки бир неча ша ҳ ар ҳ удудидан ўтадиган бўлса, уни келишиш ўша ша ҳ арлар ҳ окимликларининг тегишли ташкилотлари билан амалга оширилади.
Юкнинг баландлиги йўл сат ҳ идан 4,5 метрдан ю қ ори бўлган та қ дирда ша ҳ ар электр транспорти, электр тармо ғ и ва бош қ а ало қ адор ташкилотлар билан келишиш шарт.
13. Қ уйидаги ҳ олларда темир йўл органлари билан келишиш амалга оширилади:
юк ташиш йўналиши темир йўл билан бир сат ҳ да кесишганда, транспорт воситасининг юк билан ёки юксиз кенглиги 5 метрдан, йўл сат ҳ идан баландлиги 4,5 метрдан, бир тиркамали (ярим тиркамали) автопоезднинг узунлиги 20 метрдан, икки ва ундан орти қ тиркамали автопоезднинг узунлиги 24 метрдан орти қ бўлса, шунингдек транспорт воситасининг умумий о ғ ирлиги 52 тоннадан ю қ ори ёки ҳ аракатланиш тезлиги соатига 5 километрдан кам бўлса;
юк ташиш йўналиши темир йўл кўприги, темир йўл ўтказгичи остидан ўтганда, транспорт воситасининг кенглиги юки билан ёки юксиз 5 метрдан орти қ , баландлиги йўл сат ҳ идан 4,35 метрдан орти қ бўлса.
14. Мазкур Қ оидаларнинг 9 , 10 , 12 ва 13-бандларида кўрсатилган тегишли ташкилотларга юбориладиган келишиш хатларида ҳ аракатланиш йўналиши, белгиланган санаси ва ва қ ти, транспорт воситасининг юк билан энг кам бурилиш радиуси, ғ илдирак йўлларининг ва ғ илдиракларнинг сони, уларнинг жойлашиш чизмаси, ў қ ларга тушадиган о ғ ирликнинг та қ симланиши, умумий о ғ ирлиги, юкли транспорт воситасининг ўлчамлари, транспорт воситасининг русуми ва тури кўрсатилади.
15. Қ ора қ алпо ғ истон Республикаси, Тошкент ша ҳ ри ва вилоят ҳ удудида ва вилоятлараро юк ташиш амалга ошириладиган бўлса, йўналиш чизмаси ҳ удудий йўл ҳ аракати хавфсизлиги бош қ армалари билан келишилади.
Ўзбекистон Республикасидан таш қ арига ёки таш қ аридан мамлакат ҳ удудига юкларни ташишда, шунингдек мамлакат ҳ удудидан юкларни транзит ташишда йўналиш чизмаси Ўзбекистон Республикаси Ички ишлар вазирлиги Йўл ҳ аракати хавфсизлиги бош бош қ армаси билан келишилади.
Давлат йўл ҳ аракати хавфсизлиги хизмати органлари йўлдаги вазиятдан келиб чи ққ ан ҳ олда рухсатнома ва йўналишни белгилаб берган ташкилот билан келишиб йўналиш чизмасига ҳ амда ташиш муддатига ўзгартиришлар киритиши мумкин.
16. Юк ташувчи ёки юк жўнатувчи жисмоний ёки юридик шахс (ёки уларнинг вакиллари) йўлга эгалик қ илувчи юридик шахслардан махсус рухсатнома ва йўналиш чизмасини олгандан сўнг Давлат йўл ҳ аракати хавфсизлиги хизмати органлари билан белгиланган тартибда йўналиш чизмасини келишиш учун ташувни амалга оширишдан камида 3 кун олдин қ уйидаги ҳ ужжатларни та қ дим этиши зарур:
транспорт воситаси, тиркамасининг русуми, тури, давлат ра қ ами белгилари ва юкнинг ўлчамлари ҳ амда вазни кўрсатилган хат;
ҳ айдовчи ва юк ташишга масъул бўлган ходимларнинг исми, фамилияси, отасининг исми;
тегишли ташкилотлар билан келишилган ҳ аракатланиш йўналиши белгиланган чизма ва махсус рухсатнома нусхалари.
17. Ўзбекистон Республикаси Давлат чегарасидан таш қ арига ёки Давлат чегараси таш қ арисидан мамлакат ҳ удудига юкларни ташишда, шунингдек, мамлакат ҳ удудидан юкларни транзит ташишда ваколатли органлардан олинган ва келишилган рухсатнома ҳ амда йўналиш чизмалари тў ғ рисидаги маълумотлар, уларнинг берилиши билан бир ва қ тда катта ҳ ажмли ва о ғ ир вазнли автотранспорт воситаларини Ўзбекистон Республикаси Давлат чегараси ор қ али ўтказиш учун йўлга эгалик қ илувчи юридик шахслар томонидан Ўзбекистон Республикаси Давлат божхона қ ўмитасига реал ва қ т режимида электрон шаклда киритилади ва уларга асосан белгиланган тартибда ҳ аракатланишни бошлашга рухсат берилади.
Божхона органлари томонидан автотранспорт воситасининг махсус рухсатномада кўрсатилган о ғ ирлик габарит параметрларидан орти қ эканлиги ани қ ланган та қ дирда бундай автотранспорт воситасини Ўзбекистон Республикаси Давлат чегараси ор қ али ўтказишга йўл қ ўйилмайди ва унинг келгусидаги ҳ аракатланиши, янги махсус рухсатномага мувофи қ амалга оширилади .
III. ЮК ТАШИШГА РУХСАТНОМА БЕРИШДА
Қ ЎЙИЛАДИГАН ТАЛАБЛАР
18. Юк ташишга ҳ аракат хавфсизлигини таъминлаш ма қ садида куннинг фа қ ат ёру ғ ва қ тларида рухсат берилади.
Истисно тари қ асида, Давлат йўл ҳ аракати хавфсизлиги хизмати розилиги билан кечаси юк ташишга рухсат берилиши мумкин, бунда юк ташиётган ташкилот томонидан ҳ имоя қ илувчи автомобиль ва Давлат йўл ҳ аракати хавфсизлиги хизмати томонидан кузатувчи махсус автомобиль ажратилиши шарт.
19. Йўл шароитлари ва транспорт воситалари ҳ аракатининг сер қ атнов ва қ тларини ҳ исобга олган ҳ олда, ҳ аракатланиш учун ю қ ори хавф ту ғ дириб, уларнинг узо қ муддат тўхтаб қ олишига сабаб бўлса, юк ташишга рухсат берилмайди.
20. Юк ташишда ҳ аракат тезлиги Давлат йўл ҳ аракати хавфсизлиги хизмати томонидан йўналиш чизмаси келишилаётганида ташилаётган юкнинг о ғ ирлиги, ҳ ажми ва бош қ а хусусиятлари ҳ амда йўл шароитлари ҳ исобга олинган ҳ олда белгиланади.
Рухсат этиладиган энг ю қ ори тезлик 50 км/соатдан ошмаслиги керак. Тезликни чегараловчи белги транспорт воситасига йўл ҳ аракати қ оидаларида белгиланган тарзда ўрнатилади.
21. Кузатиб бориш зарурияти ҳ амда кузатув тури Давлат йўл ҳ аракати хавфсизлиги хизмати томонидан йўналиш чизмаси келишилаётганда белгиланади.
22. Кузатиб бориш жўнатувчи ёки ташувчи ташкилот томонидан ҳ имоя қ илувчи ва шатакка олувчи автомобиллар (ташилаётган юкнинг тури ва йўл шароитларига қ араб) ажратилган ҳ олда Давлат йўл ҳ аракати хавфсизлиги хизматининг кузатувчи махсус автомобили билан амалга оширилади.
23. Агар транспорт воситасининг юки билан биргаликда кенглиги 3,5 метрдан ёки узунлиги 24 метрдан ошса, шунингдек транспорт воситаси меъёридан орти қ о ғ ирлик билан ( 4-илова ) ҳ аракат қ илиши керак бўлса, автомобилнинг ҳ аракат хавфсизлиги тўли қ таъминланиши учун ҳ имоя қ илувчи автомобиль бўлиши шарт.
Юк ташувчи ёки юк жўнатувчи жисмоний ёки юридик шахс (ёки уларнинг вакиллари)нинг бунга имкони бўлмаса, белгиланган тартибда Давлат йўл ҳ аракати хавфсизлиги хизматига кузатувчи махсус автомобиль ажратилиши учун мурожаат этишлари мумкин.
24. Давлат йўл ҳ аракати хавфсизлиги хизмати патруль автомобили билан кузатиб бориш қ уйидаги ҳ олларда (белгиланган тартибда тўлов асосида) амалга оширилади:
транспорт воситасининг кенглиги 4,0 метрдан ошса;
автопоезд узунлиги 30 метрдан ошса;
транспорт воситаси ҳ аракатланиш даврида қ арама- қ арши ҳ аракатланиш бўлагини, қ исман бўлса-да, эгаллашга мажбур бўлса;
ҳ аракатланиш даврида йўл ҳ аракати хавфсизлигини таъминлаш учун қ ўшимча чоралар кўриш зарурияти ту ғ илса;
юкни ташувчи ёки жўнатувчи томонидан юкни кузатиб бориш масаласи бўйича Давлат йўл ҳ аракати хавфсизлиги хизмати органларига мурожаат қ илинса.
25. Ҳ имоя қ илувчи автомобиль юк ташиётган транспорт воситасидан олдинда ҳ аракатланиши керак. Бунда ҳ имоя қ илувчи автомобиль юк ташиётган транспорт воситасига нисбатан чапро қ томонда ҳ аракатланиши, яъни унинг кенглиги юк ташувчи транспорт воситасининг кенглигидан чап томонга чи ққ ан бўлиши керак.
Ҳ имоя қ илувчи автомобилга сари қ рангли чиро қ -маё қ ча ўрнатилади, унинг ё қ илган ҳ олатдаги ҳ аракатланиши бош қ а қ атновчилар учун ого ҳ лантирувчи қ ўшимча хабар беради, лекин уларга нисбатан ҳ аракатланишда имтиёз бермайди.
26. Давлат йўл ҳ аракати хавфсизлиги хизматининг кузатувчи махсус автомобили томонидан кузатиб бориш тартиби юк ташувчи автомобилни ҳ имоя қ илувчи автомобиль каби амалга оширилади.
Юк ташишни амалга ошириш даврида йўл-транспорт ҳ одисаларининг олдини олиш ма қ садида кузатувчи махсус автомобиль чорра ҳ аларда транспорт воситаларининг ҳ аракатини тўхтатиши ҳ ам мумкин.
27. Кузатиб бориш ва қ тида Давлат йўл ҳ аракати хавфсизлиги хизмати кузатувчи махсус автомобилнинг чиро қ -маё қ часи ё қ илган бўлиши керак.
Давлат йўл ҳ аракати хавфсизлиги хизмати кузатувчи махсус автомобиллари, ҳ имоя қ илувчи ва юк ташишни амалга ошираётган транспорт воситалари кундуз куни габарит ҳ амда я қ инни ёритувчи чиро қ лари ё қ илган ҳ олда ҳ аракатланиши шарт.
28. Юкни ташиш йўналиши икки ва ундан орти қ вилоят ҳ удудидан ўтса, Давлат йўл ҳ аракати хавфсизлиги хизмати патруль автомобилининг кузатиб бориш тартиби кузатув учун рухсат берган Давлат йўл ҳ аракати хавфсизлиги хизмати органи томонидан белгиланади. Бу ҳ а қ да йўналиш бўйича ҳ удудий йўл ҳ аракати хавфсизлиги бош қ армалари хабардор этилади.
29. Жорий этилган йўналиш бўйича ҳ аракатланиш бошланишидан аввал транспорт воситаси Давлат йўл ҳ аракати хавфсизлиги хизмати ходими ва юк ташишни амалга ошираётган ташкилотнинг вакили томонидан кўздан кечирилади.
Рухсатнома ва йўналиш чизмаси транспорт воситасининг ва юкнинг йўл ҳ аракати қ оидаларига ҳ амда мазкур Қ оидалар талабларига мувофи қ лиги ҳ а қ ида му ҳ р билан тасди қ ланади (бундай ёзуви бўлмаган рухсатнома ҳ а қ и қ ий ҳ исобланмайди).
Рухсатнома ва йўналиш чизмаси ҳ айдовчи ёки транспорт воситасини кузатиб борувчи шахсда бўлиши, ҳ аракатланиш йўналиши транспорт воситасининг йўл вара қ асида кўрсатилиши шарт.
IV. Ҳ АЙДОВЧИЛАРГА Қ ЎЙИЛАДИГАН
Қ ЎШИМЧА ТАЛАБЛАР
30. Тегишли тоифадаги транспорт воситасини бош қ ариш ҳ у қ у қ ига ва тажрибасига эга бўлган ҳ айдовчиларга катта ҳ ажмли ва о ғ ир вазнли юкларни ташувчи транспорт воситасини бош қ аришга рухсат берилади.
31. Катта ҳ ажмли ва о ғ ир вазнли юкларни ташиш даврида ҳ айдовчилар мазкур Қ оидалар ва йўл ҳ аракати қ оидалари талабларига риоя қ илишлари шарт.
32. Ҳ аракатланиш жараёнида ҳ айдовчилар қ уйидагиларни бажаришга мажбур:
қ арама- қ арши томондан келаётган транспорт воситаларига хавф ту ғ дирмай ва ҳ ала қ ит бермай ўтказиб юбориш учун барча чораларни кўриш, керак бўлса тўхтаб туриш;
ҳ аракатланишдаги транспорт воситаларига ҳ ала қ ит бермаслик ма қ садида ва ор қ а томонда ҳ аракатланаётган транспорт воситаларининг қ увиб ўтишларига шароит яратиш учун ва қ ти-ва қ ти билан қ улай жойларда тўхташ;
фа қ ат куннинг ёру ғ ва қ тида ҳ аракатланиш (Давлат йўл ҳ аракати хавфсизлиги хизмати розилиги билан истисно тари қ асида рухсат этилганларидан таш қ ари).
33. Ҳ айдовчиларга қ уйидагилар та қ и қ ланади:
50 км/соат ва ундан орти қ тезликда ҳ аракатланаётган транспорт воситаларини қ увиб ўтиш;
бош қ а транспорт воситаларини шатакка олиш;
йўл марзаси бўйлаб ҳ аракатланиш;
белгиланган ҳ аракатланиш йўналишини ўзбошимчалик билан ўзгартириш;
йўлнинг минта қ асида жойлашган махсус тўхташ жойларидан таш қ арида тўхташ.
34. Юкни ташиш пайтида тасди қ ланган йўналишга қ атъий риоя қ илиниши шарт. Агар юк ташишда тасди қ ланган йўналишни ўзгартириш зарур бўлиб қ олса, юкни ташишни амалга ошираётган ташкилот ўзгартирилган йўналиш бўйича янги рухсатнома олиши керак.
V. ТРАНСПОРТ ВОСИТАЛАРИНИНГ ТЕХНИК
Ҳ ОЛАТИ ВА ЖИ Ҳ ОЗЛАНИШИГА Ҳ АМДА ЮКЛАРНИНГ
БЕЛГИЛАНИШИГА Қ ЎЙИЛАДИГАН Қ ЎШИМЧА ТАЛАБЛАР
35. Техник кўрсаткичлари катта ҳ ажмли ва о ғ ир вазнли юкларни ташишга мўлжалланмаган транспорт воситаларидан фойдаланиш та қ и қ ланади.
36. Транспорт воситаларида ташилаётган катта ҳ ажмли юкларни муста ҳ кам тутиб туриш учун мўлжалланган барча мослама ва қ урилмалар суриладиган (йи ғ иладиган) қ илиб тайёрланган бўлиб, катта ҳ ажмли юк ортилмаган ва қ тда транспорт воситасининг габарит ўлчамлари белгиланган талабларга жавоб берадиган ҳ олатда бўлиши керак.
37. Катта ҳ ажмли ва о ғ ир вазнли юкларни ташишни амалга ошираётган транспорт воситасининг техник ҳ олати йўл ҳ аракати қ оидаларига, ишлаб чи қ арувчи корхона ҳ амда мазкур Қ оидалар талабларига жавоб берадиган бўлиши керак.
38. Автопоезд ҳ аракатланаётганда тиркаманинг ён томонларга тебраниши тортувчи автомобилга нисбатан ҳ ар бир томон учун габарит ўлчамларидан 3 фоиздан ошмаслиги керак.
39. Автопоездни тўхтатиш тизими тортувчи автомобилнинг тўхтатиш педалидан ишлаши керак ва тўхтатиш кучи унинг бўлинмалари бўйича шундай таъминланиши лозимки, бунда автопоезд тўхташ пайтида «йи ғ илиш» ҳ олати рўй бермаслиги зарур.
40. Тиркамалар билан ишлаш учун мўлжалланган тортувчи автомобилнинг тиркама ва ярим тиркама билан бо ғ ловчи ускуналари узилганда, уларда тўхтатиб қ олувчи ишчи ёки авария мосламалари бўлиши шарт.
41. Тортувчи автомобилдан ажратилган, юкланган тиркама ва ярим тиркамалар 16 фоизли қ ияликда ҳ ам муста ҳ кам туришини таъминловчи мосламалар билан жи ҳ озланиши ҳ амда ҳ аракатланишда уларнинг барча ғ илдиракларига таъсир этувчи тортувчи автомобиль билан бо ғ ловчи қ исми узилганда ўз-ўзидан (автоматик) тўхтатишни таъминловчи ишчи тўхтатиш тизими бўлиши шарт.
42. О ғ ир вазнли юкларни ташишга мўлжалланган автопоезднинг ҳ ар бир бў ғ инида камида иккитадан тўхтатиш понаси бўлиши керак ( қ ияликларда тўхташга мажбур бўлганда фойдаланиш учун).
43. Автомобиль кабинаси чап ва ўнг томондан ор қ ани кўрсатувчи иккита кўзгу билан жи ҳ озланиб, бу кўзгулар ташилаётган юкнинг ҳ ажмларини ҳ исобга олган ҳ олда горизонтал ва вертикал текисликларнинг етарли даражада кўринишини таъминлаши керак.
Ор қ а томонни кўрсатувчи кўзгулар автомобиль ў қ ига параллел йўналтирилган, 20 — 25 килограмм билан таъсир қ илганда олди ва ор қ ага сурилишини таъминловчи мосламага эга бўлиши керак.
44. Узунлиги 6 метрдан орти қ бўлган транспорт воситалари, шунингдек тортувчи автомобиллар белгиланган тартибда ён томонидан бурилишни кўрсатувчи чиро қ лар билан қ ўшимча равишда жи ҳ озланган бўлиши керак.
45. Тиркама ва ярим тиркамали юк автомобиллари кабинасининг устки ўрта қ исмига автопоезд ҳ а қ ида ого ҳ лантирувчи ичи ёритиладиган, тенг томонли (томони 250 миллиметр), сари қ рангдаги белги ўрнатилган бўлиши керак. Автопоездни белгилаш учун кабина устки қ исмига горизонтал жойлашган сари қ рангли 3 та чиро қ ўрнатиш мумкин.
46. Тиркама ва ярим тиркаманинг ор қ а томонига 2 та қ изил рангдаги ёру ғ лик қ айтарувчи мослама ўрнатилади. Уларнинг ҳ ар бири тенг томонли учбурчак (томонлари 150 миллиметрдан 200 миллиметргача) шаклида бўлиб, учлари ю қ орига қ аратилган ҳ олда, кенглик бўйича таш қ и ҳ ажмдан 0,4 метрдан орти қ бўлмаган масофада ўрнатилиши керак. Тиркама ёки ярим тиркаманинг олдинги деворида юмало қ шаклдаги 2 та (диаметри 0,2 метргача) таш қ и ҳ ажмдан 0,15 метрдан орти қ бўлмаган масофада о қ ёру ғ қ айтаргич ўрнатилиши керак.
47. Транспорт воситасининг олди ёки ор қ а томонининг ҳ ажмидан 1 метр чи қ иб турган ёки кенглиги бўйича олдинги ёки ор қ а ҳ ажм чиро қ ларининг таш қ и қ ирраларидан 0,4 метрга чи қ иб турган юк кундуз куни ор қ а ва олдидан ого ҳ лантирувчи тахтача ёки байро қ чалар (400 х 400 миллиметр) билан белгиланади. Улар диагонал бўйича кенглиги 50 миллиметр бўлган қ изил ва о қ чизи қ лар билан кетма-кет чизилган бўлиши керак.
Тунги ва қ тда эса ёки кўриниш масофаси етарли бўлмаган шароитда ёру ғ лик қ айтарувчи мосламалар ва чиро қ лар (олдида о қ , ор қ асида қ изил рангли) ўрнатилган бўлиши керак. Узунлиги ва кенглиги бўйича транспорт воситалари белгиланган талабга жавоб бермаса, бундай транспорт воситаларининг барчаси ю қ орида баён қ илинганидек жи ҳ озланиши керак.
48. Баландлиги йўл сат ҳ идан 4,5 метр ва ундан орти қ юкларни ташиш ва қ тида юкли транспорт воситасининг олдида ҳ аракатланаётган ҳ имоя қ илувчи автомобилга битта ёки иккита ого ҳ лантирувчи сари қ рангли чиро қ ча ўрнатилиши мумкин, бу чиро қ лар тунги ва қ тда ёки кўриниш етарли бўлмаган шароитларда ё қ илади. Чиро қ чалар ташилаётган юк ҳ ажмининг ю қ ори чегарасидан 5 — 10 сантиметр баланд қ илиб ўрнатилади ва улар асосий тортувчи автомобиль ҳ айдовчисига кўриниб туриши керак.
49. Автопоезднинг узунлиги 20 метрдан орти қ бўлса, транспорт воситасининг ор қ а томонига махсус тахтача ўрнатилади. Унда автопоезднинг ҳ а қ и қ ий узунлигини кўрсатувчи ёзув бўлиши керак ( 5-илова ).
50. Юк ташиётган автомобилга ҳ имоя қ илувчи, шатакка олувчи ва итарувчи автомобиллардан таш қ ари, техник таъмирлаш учун зарур бўлган қ ўшимча махсус транспорт воситалари (чилангарлик устахоналари, автокўтаргич ва бош қ алар) ажратилиши мумкин.
VI. О Ғ ИР ВАЗНЛИ ТРАНСПОРТ ВОСИТАЛАРИНИНГ
СУНЪИЙ ИНШООТЛАРДАН ЎТИШДАГИ
АЛО Ҳ ИДА Ҳ ОЛАТЛАРИ
51. О ғ ир вазнли юкларни ташувчи транспорт воситаларининг сунъий иншоотлардан ўтиши йўл ташкилотлари томонидан мазкур Қ оидалар талабларига асосан белгиланади.
52. Йўл ташкилотлари 30 тоннадан кам о ғ ирликка мўлжалланган барча сунъий иншоотлар олдига белгиланган тартибга асосан «Чегараланган о ғ ирлик» — ого ҳ лантирувчи йўл белгисини ўрнатиши керак.
53. Агар транспорт воситасининг ҳ а қ и қ ий о ғ ирлиги меъёрий о ғ ирлик ўлчамларидан орти қ бўлса ( 3-илова ), лекин 4-иловада келтирилган бирликлардан ю қ ори бўлмаса, бу ҳ олда транспорт воситаси қ уйидагиларга риоя қ илиш шарти билан ўтказиб юборилиши мумкин:
сунъий иншоотларда ҳ аракатланаётганда у ерда бош қ а транспорт воситалари бўлмаслиги керак;
юк ортилган транспорт воситаси йўл қ атнов қ исмининг ў қ и бўйича 10 км/соатдан ю қ ори бўлмаган тезлик билан ҳ аракатланиши керак.
54. Агар транспорт воситасининг умумий о ғ ирлиги 4-иловада келтирилган ўлчамлардан орти қ бўлса, (бош қ а йўналишдан айланиб ўтиш, бош қ а транспорт русуми билан ташиш, юкни бўлиб ташиш мумкин бўлмаган та қ дирда) юк ташишни амалга ошираётган ташкилот ҳ аракатланишга рухсатнома олиши учун тегишли ташкилотларга 3 ой олдин буюртма бериши керак. Буюртмада мазкур Қ оидаларнинг 14-бандига мувофи қ маълумотлар берилган бўлиши зарур.
Тегишли ташкилотлар буюртмани олгандан кейин бир ҳ афтадан орти қ бўлмаган муддатда сунъий иншоотдан юриш мумкин ёки мумкин эмаслиги ҳ а қ ида хабар берадилар.
55. О ғ ирлиги меъёрдан ю қ ори бўлган транспорт воситасини сунъий иншоотдан хавфсиз ва бетўхтов ўтказиш учун унинг сунъий иншоот ў қ и бўйича 10 км/соатдан орти қ бўлмаган тезликда бир текисда, тўхтамасдан ҳ аракатланиши таъминланиши керак.
Транспорт воситасининг сунъий иншоот ор қ али ҳ аракатланиши фа қ ат сунъий иншоотдан фойдаланувчи ташкилот билан келишилган ҳ олда, унинг тагидан ўтаётган барча транспорт воситаларининг ҳ аракати ва қ тинчалик тўхтатилгандан кейин амалга оширилади.
Меъёрдан орти қ юк ортилган транспорт воситасини сунъий иншоотдан ўтказиш ва қ тида бош қ а транспорт воситалари ва пиёдаларнинг ҳ аракати та қ и қ ланади.
Мажбурий тўхташ рўй берган ҳ олларда транспорт воситасини сунъий иншоотдан зудлик билан олиш чораларини кўриш керак.
56. Транспорт воситасининг ор қ а томонида бош қ ариладиган бурилувчи тиркама бўлган ҳ олларда, унинг оператори ва тортувчи автомобиль ҳ айдовчиси ўртасида ишончли радио ёки телефон ало қ аси мавжуд бўлиши керак.
Источник статьи: http://nrm.uz/contentf?doc=253728_katta_hajmli_va_og%E2%80%98ir_vaznli_yuklarni_avtomobil_transportida_tashishda_harakat_havfsizligini_taminlash_qoidalari_(o%E2%80%98zr_vm_26_12_2011_y_342-son_qaroriga_2-ilova)